Ράιχσταγκ, επίσημα δημοψηφίσματα κ πολιτικός πολιτισμός (μέρος Α)

Πολύ συχνά ακούω τον πρωθυπουργό μας, να κάνει λόγο για πολιτικό πολιτισμό. Από τα συμφραζόμενα καταλαβαίνω ότι ο Καραμανλής ως πολιτικό πολιτισμό αντιλαμβάνεται το να συμφωνεί η αντιπολίτευση -αξιωματική ή μη- με την κυβέρνηση, να μην κάνουν διαδηλώσεις οι διαφωνούντες, και να μην καταγγέλλονται τα σκάνδαλα, διότι η καταγγελία τους αποτελεί σκανδαλολογία και υποβαθμίζει τη δημοκρατία μας, κι όχι τα σκάνδαλα αυτά καθαυτά.

Μέσα στο κλίμα σήψης στο οποίο ζει η χώρα μας το τελευταίο διάστημα -άσχετα αν ποτέ δεν υπήρξε παράδεισος- εκατοντάδες χιλιάδες ακαδημαϊκοί, καθηγητές, υποψήφιοι διδάκτορες, μεταπτυχιακοί και προπτυχιακοί φοιτητές έχουν μείνει χωρίς πρόσβαση σε ηλεκτρονικά επιστημονικά περιοδικά. Οι εργαζόμενοι του Συνδέσμου Ελληνικών Ακαδημαϊκών Βιβλιοθηκών προφανώς ως βάρβαροι, μη φέροντας πολιτικό πολιτισμό, αποφάσισαν να διοργανώσουν μία άτυπη συλλογή υπογραφών, ένα άτυπο δημοψήφισμα, ώστε να χρησιμοποιηθεί ως μέσο πίεσης για να ξαναχρηματοδοτηθεί η -απαραίτητη για την έρευνα στη χώρα μας- υπηρεσία. Αν δεν έχετε υπογράψει ήδη, δεν χάνετε τίποτα να περάσετε μία βόλτα από τη σχετική ιστοσελίδα. Ωστόσο δεν είναι η μόνη φορά που οι πολίτες, εμείς οι φορολογούμενοι, θέλουμε να συζητηθεί κάτι στη βουλή & δεν έχουμε θεσμοθετημένο τρόπο να το απαιτήσουμε. Τι δυνατότητες έχουμε; Ουσιαστικά καμία!

Ας δούμε λοιπόν τί γίνεται στην μπαρμπαριά. Εκεί που ο πολιτικός πολιτισμός δεν ακούγεται συχνά-πυκνά, σαν σύνθημα, ανεξακρίβωτου και μυστηριώδους περιεχομένου. Πρόσφατα έλαβα μέρος στο πρώτο μου «δημοψήφισμα»* (petition) στη Γερμανία. Είναι ένα θέμα που με αφορούσε ιδιαιτέρως. Στη Γερμανία τα δημοψηφίσματα δεν είναι άτυπα, αλλά θεσμοθετημένα. Κατοικώντας στη Γερμανία έχω δικαίωμα να ψηφίσω στα ηλεκτρονικά δημοψηφίσματα, που φιλοξενούνται στην επίσημη ιστοσελίδα του γερμανικού κοινοβουλίου, καθώς και να ανοίξω συζήτηση για οποιοδήποτε από αυτά. Μόλις ένα θέμα συγκεντρώσει  50.000 υπογραφές σε διάστημα 2 μηνών, τότε συζητιέται υποχρεωτικά στο κοινοβούλιο.

Δεν πρόκειται για άμεση δημοκρατία, δεν πρόκειται για λύση όλων των προβλημάτων του γερμανικού λαού, ούτε οι πολίτες αποκτούν το δικαίωμα να ψηφίσουν άμεσα κάτι και να γίνει νόμος (επαναλαμβάνομαι με άλλες λέξεις). Πρόκειται, όμως, για ένα βήμα προόδου. Μπορεί ένας συγκεκριμένος αριθμός πολιτών να επιβάλει την ατζέντα του κοινοβουλίου, κι όχι να παρακαλέσει γι αυτήν. Είναι μία κίνηση προς μία κατεύθυνση που μας κάνει πιο πολιτισμένους πολιτικά. Προς μία τέτοια κατεύθυνση θα ήθελα να κινηθούν και οι δικοί μας θεσμοί, την επόμενη φορά που κάποιος εκλεγμένος μας αντιπρόσωπος θα μιλήσει για πολιτικό πολιτισμό. Δυστυχώς, θεσμικά, μόνο να παρακαλέσω μπορώ. Μόνο αυτό το δικαίωμα προβλέπεται για μένα.

*Έχω το Δημοψήφισμα σε εισαγωγικά, επειδή δεν είναι αυτό ακριβώς το petition. Δεν πρόκειται για κάτι που ψηφίζει ο κόσμος και γίνεται νόμος. Ουσιαστικά κάνει έκκληση να συζητηθεί ένα θέμα, που στην περίπτωση της Γερμανίας με τον τρόπο που περιγράφηκε, έχει δεσμευτικό χαρακτήρα.

Διακοπή της Πρόσβασης σε 9.000 Τίτλους Ηλεκτρονικών Περιοδικών

Ο Σύνδεσμος Ελληνικών Ακαδημαϊκών Βιβλιοθηκών (Σ.Ε.Α.Β./HEAL-Link) σας πληροφορεί ότι, παρά τις επανειλημμένες υποσχέσεις του Υπουργείου, δεν έχουν ολοκληρωθεί οι διαδικασίες χρηματοδότησης της οριζόντιας δράσης των ακαδημαϊκών βιβλιοθηκών συμπεριλαμβανομένων των συνδρομών στα ηλεκτρονικά περιοδικά για την τριετία 2009-2011. Αποτέλεσμα του γεγονότος αυτού είναι η διακοπή της πρόσβασης των Ελληνικών Α.Ε.Ι. (Πανεπιστημίων και Τ.Ε.Ι.) και Ερευνητικών Ιδρυμάτων της χώρας σε περισσότερους από 9.000 τίτλους επιστημονικών ηλεκτρονικών περιοδικών. Οι συνέπειες τις διακοπής της πρόσβασης των ελληνικών ακαδημαϊκών και ερευνητικών ιδρυμάτων στα ηλεκτρονικά περιοδικά ύστερα από 10 χρόνια αδιάλειπτης παροχής της υπηρεσίας αυτής, θα είναι ολέθριες για την υποστήριξη της έρευνας και της εκπαίδευσης στη χώρα μας, σε μια εποχή κατά την οποία η καινοτομία και η πρόσβαση στην πληροφορία αποτελούν βασική προϋπόθεση για την πρόοδο μιας χώρας. Ο ΣΕΑΒ συγκεντρώνει υπογραφές για άσκηση επιπλέον πίεσης προς το Υπουργείο, ώστε να ολοκληρωθούν το ταχύτερο οι διαδικασίες χρηματοδότησης. Ζητάμε: Άμεση εξασφάλιση της χρηματοδότησης και υπογραφή των συμβάσεων. Για να προσθέσετε την υπογραφή σας πατήστε εδώ.

—

Ως ενεργός πολίτης, κάνε κι εσύ το χρέος σου! Μην αφήσεις το σκοταδισμό να περάσει. Μην τους αφήσεις να νομίζουν ότι η διακοπή πρόσβασης στη γνώση περνάει αδιάφορη, ότι κανείς δεν ενδιαφέρεται γι αυτήν. Δείξτους κι εσύ ότι νοιάζεσαι.  Ξόδεψε τρία κλικ από το χρόνο σου και υπέγραψε τη διαμαρτυρία και άλλα 5 κλικ για να διαδώσεις το μήνυμα σε όλους. ΚΑΝΕΙΣ ΜΑΣ ΔΕΝ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΜΕΙΝΕΙ ΑΔΙΑΦΟΡΟΣ.

Ας μάθουμε από τους Έλληνες να διαμαρτυρόμαστε

«Ευρωπαϊκή [Εκπαιδευτική] Σύγκλιση: Ας μάθουμε από τους Γάλλους να απεργούμε και από τους Έλληνες να διαμαρτυρόμαστε», έγραφε ένα πανό κατά τη διάρκεια της διαδήλωσης της Τετάρτης 16/6/2009 για την Παιδεία. Δεκάδες χιλιάδες φοιτητές και μαθητές (100.000 σύμφωνα με την αστυνομία ή 240.000 σύμφωνα με τους διοργανωτές) ξεχύθηκαν στις μεγάλες πόλεις της Γερμανίας εκφράζοντας την αντίθεσή τους στην εντατικοποίηση, εμπορευματοποίηση και υποχρηματοδότηση των σπουδών.

Οι φοιτητές αντιτάσσονται στις αλλαγές που γίνονται στο γερμανικό εκπαιδευτικό σύστημα τα τελευταία χρόνια, συμπεριλαμβανομένης της συνθήκης της Μπολόνια, αν και πουθενά δεν αναφέρονται ευθέως σε αυτήν.  Διεκδικούν καλύτερη χρηματοδότηση των πανεπιστημίων, για τα οποία το κράτος επενδύει -δεν ξοδεύει, αφού τα χρήματα για τη παιδεία αποτελούν επένδυση- τα μισά χρήματα από όσα επένδυε 20 χρόνια πριν. Ζητούν την κατάργηση της διάσπασης των σπουδών σε Bachelor (3 έτη) και Master (2 έτη) και ζητούν την επαναφορά του παραδοσιακού συστήματος (Magister/Diplom) του γερμανικού πανεπιστημίου, όπου προέβλεπε 5 ενιαία έτη σπουδών, τα οποία κατέληγαν σε τίτλο ισότιμο με Master. Στο προηγούμενο σύστημα, στα 5 έτη σπουδών ο φοιτητής παροτρυνόταν να ακολουθήσει περισσότερα του ενός επιστημονικά παιδεία, κάτι που εξασφάλιζε ευρύτητα γνώσεων και πνεύματος, στοιχεία απαραίτητα για κάθε δημοκρατικό πολίτη και για κάθε επιστήμονα. Ένα τυπικό πτυχίο, για παράδειγμα, μπορούσε να φέρει ως κύριο αντικείμενο σπουδών τη Νομική και ως δευτερεύοντα Φιλοσοφία και Κοινωνιολογία. Η αλλαγή του συστήματος έχει επιφέρει προβλήματα και στις ελληνικές σπουδές στη Γερμανία, όπου «ιστορικά» τμήματα κινδυνεύουν με κλείσιμο. Παλιότερα πολλοί φοιτητές επέλεγαν τις ελληνικές σπουδές ως δευτερεύον αντικείμενο σπουδών. Σήμερα όλοι πρέπει να σπουδάσουν μόνο ένα πράγμα, με αποτέλεσμα να επιλέγουν αποκλειστικά ότι  θα τους εξασφαλίσει δουλειά στον μέλλον. Έτσι περιορίζεται η έννοια της παιδείας στην επαγγελματική κατάρτιση, ενώ πριν ήταν ταυτόχρονα και επαγγελματική κατάρτιση και πνευματική καλλιέργεια. Το νέο σύστημα, επίσης, έχει επιπτώσεις και στα προγράμματα ακαδημαϊκών ανταλλαγών (Erasmus) καθώς μόλις το 17% όσων κάνουν Bachelor ενδιαφέρεται πλέον να σπουδάσει ένα ή δύο εξάμηνα στο εξωτερικό, παρότι η Γερμανία ήταν η «πρωταθλήτρια» σε ακαδημαϊκές ανταλλαγές. Ποιο θα είναι το μέλλον της Ευρώπης όταν οι φοιτητές δεν θα έχουν τη δυνατότητα να γνωρίσουν εκ των έσω μια άλλη ευρωπαϊκή χώρα βιώνοντας τον πολιτισμό της κι όχι κοιτώντας τον επιφανειακά από τη «βιτρίνα» σαν τουρίστες;

Ας αφήσουμε όμως να «μιλήσουν» τα συνθήματα που έφεραν τα πανό των φοιτητών: «Πλούσιοι γονείς για όλους», «Πετάξτε τα Bachelor από το παράθυρο. Χρειαζόμαστε χρόνο για να συλλογιζόμαστε», «Χρειαζόμαστε ελεύθερο χρόνο για κριτική σκέψη», «Master για όλους», «Όταν εμείς κάνουμε πορείες, ο πρύτανης είναι στη Ρώμη», » Η Commerzbank πήρε 18,2 δισεκατομμύρια Ευρώ, η Hypo real estate πήρε 102 δισεκατομμύρια Ευρώ, κι η Παιδεία έμεινε απλήρωτη», » Γεωπονική σχολή. 1989 [χρονιά Πτώσης του Τείχους του Βερολίνου]: 105 καθηγητές, 2009: 15 καθηγητές. Πότε θα έρθει η αλλαγή;»

Σε αντίθεση με τις πορείες στην Ελλάδα, η πορεία για την παιδεία στο Βερολίνο συνοδεύτηκε από ηλεκτρονική μουσική χωρίς λόγια. Δεν υπήρχαν συνθήματα που να φώναζε συλλογικά ο κόσμος. Σποραδικά, ίσως, μικρές ομάδες των 10 ατόμων να φώναζαν κάτι αυτοσχέδιο το οποίο επαναλαμβανόταν 2-3 φορές και τελείωνε εκεί. Καμία ανταπόκριση, καμία συλλογικότητα σε αυτό το επίπεδο. Απουσίαζαν όλα αυτά που χαρακτηρίζουν και δίνουν παλμό σε μία ελληνική πορεία. Απλώς ο κόσμος βάδιζε κρατώντας πανό και χαρτονένιες πινακίδες. Η πορεία δεν είχε ως προορισμό ούτε το Υπουργείο Παιδείας, ούτε το κοινοβούλιο. Ξεκίνησε από το κόκκινο δημαρχείο και κάνοντας έναν κύκλο μέσα από τα στενά του Ανατολικού Βερολίνου, μέσω Rosenthaler Platz, Friedrichstraße, κοντοστάθηκε λίγο μπροστά από το πανεπιστήμιο Humboldt και επανήλθε -λες κι ήταν επιτάφιος- στο κόκκινο δημαρχείο, όπου και διαλύθηκε.  Ακολουθήθηκε δηλαδή ευλαβικά η διαδρομή που είχε υποδείξει η αστυνομία, η οποία αν και είχε, καθ όλη τη διάρκεια της πορείας, διακριτική και ολιγάριθμη παρουσία, μαγνητοσκοπούσε με φορητές κάμερες αποσπασματικά την πορεία, καθώς και κάθε έναν που μπορούσε να θεωρηθεί ύποπτος για μετέπειτα πρόκληση φθορών, μία πρακτική η οποία  είναι νόμιμη στη Γερμανία. Επεισόδια δεν υπήρξαν.

Αν οι Γερμανοί φοιτητές επιθυμούν να διδαχθούν από τους Έλληνες, τι θα μπορούσε να διδαχθεί η Ευρώπη από το δικό της παρελθόν; Ο Αριστοτέλης -κι ας μην ήταν λάτρης της Δημοκρατίας- στα Πολιτικά έλεγε ότι στους ελεύθερους πολίτες ταιριάζει να διδάσκονται όχι μόνο όσα τους είναι άμεσα χρήσιμα στη ζωή τους -κάτι που ταιριάζει στους άξεστους- αλλά και όσα είναι «περιττά», τα οποία δεν χρησιμεύουν στην άσκηση κάποιου συγκεκριμένου επαγγέλματος, αλλά προάγουν την καλλιέργεια της ψυχής και του πνεύματος. Εμείς, άραγε, τι είδους εκπαίδευση επιθυμούμε για τους (ελεύθερους) πολίτες μας;